Aan deze signalen kun je eenzaamheid herkennen

Deze week is het de Week tegen Eenzaamheid. In deze week staan we stil bij het herkennen en behandelen van eenzaamheidsproblematiek, het faciliteren van nieuwe ontmoetingen en het creëren van betekenisvolle verbindingen. Niemand zou zich langdurig eenzaam hoeven voelen, maar helaas voelen meer dan een miljoen Nederlanders zich erg eenzaam. Dat heeft niet alleen nadelige gevolgen voor hun gemoedstoestand, maar ook voor hun psychische en lichamelijke gezondheid. Daarom is het ontzettend belangrijk om dit probleem aan te pakken, waar door initiatieven als de Week tegen Eenzaamheid hopelijk meer aandacht voor komt.

Het aanpakken van eenzaamheid begint bij het leren herkennen van de signalen. Iedereen voelt zich wel eens alleen, maar wanneer is er sprake van eenzaamheidsproblematiek? Hoe weet je of iemand aan het vereenzamen is en in hoeverre dat invloed heeft op zijn of haar leven? In deze blog zetten we de signalen van eenzaamheid voor je op een rij, zodat jij voortaan weet waar je op moet letten.

De signalen (en gevolgen) van echte eenzaamheid

Naarmate iemand steeds eenzamer wordt, zullen er op drie gebieden veranderingen optreden. De geestelijke gezondheid verslechtert, de fysieke gezondheid gaat achteruit en men verleert de sociale vaardigheden die vaak als vanzelfsprekend worden gezien. Eenzaamheid zorgt ervoor dat de hersenen achteruit gaan, waardoor het zelfs steeds lastiger wordt om iets aan het eenzaamheidsprobleem te doen. Hoe eerder je er daarom iets aan doet, hoe beter.

De invloed van eenzaamheid op sociale vaardigheden

Sociale vaardigheden leer je gedurende je leven aan en hou je constant op peil door de interactie aan te gaan met de mensen om je heen. Bij gebrek aan regelmatige en waardevolle sociale interactie gaan deze sociale vaardigheden dan ook achteruit. Mensen die last hebben van eenzaamheid hebben daardoor bijvoorbeeld steeds meer moeite met het correct lezen en interpreteren van gezichtsuitdrukkingen en het volgen van gangbare gesprekspatronen. Dat leidt ertoe dat sociale interactie steeds moeizamer verloopt, waardoor iemand sneller geneigd is om de zoektocht naar verbinding op te geven en zich nog meer terug te trekken.

Merk je dat iemand op een ongebruikelijke manier reageert tijdens gesprekken of je niet goed lijkt te begrijpen, terwijl dit in het verleden nooit een probleem was? Als hier geen andere aanwijsbare oorzaak voor is, kan er mogelijk sprake zijn van eenzame gevoelens.

De invloed van eenzaamheid op de geestelijke en lichamelijke gezondheid

Dat eenzaamheid nadelige gevolgen heeft voor de geestelijke gezondheid is vrij logisch. Hoe meer mensen zich terugtrekken, hoe ongelukkiger ze doorgaans worden. Eenzaamheid en somberheid gaan daardoor vaak hand in hand. Bestaande psychische klachten, zoals een depressie, kunnen hierdoor verslechteren. Merk je dat een kennis zonder aanwijsbare oorzaak steeds somberder wordt en zich steeds meer terugtrekt? Dat kan erop wijzen dat hij of zij juist behoefte heeft aan meer betekenisvolle sociale contacten.

Tot slot heeft eenzaamheid ook gevolgen voor de lichamelijke gezondheid. Vereenzaming zorgt ervoor dat mensen zich meer terugtrekken, wat er daardoor ook voor kan zorgen dat men minder naar buiten gaat en daardoor minder beweging en frisse lucht krijgt. Wanneer iemand weinig bezoek ontvangt, vermindert dit tevens de noodzaak om het huishouden en de persoonlijke verzorging op peil te houden. Wanneer dit achteruit gaat, kan dat in sommige gevallen bestaande gezondheidsproblemen verergeren of zelfs nieuwe gezondheidsproblemen veroorzaken.

Iemand die ik ken is duidelijk eenzaam, wat kan ik hieraan doen?

Het signaleren van eenzaamheid is de eerste stap, waarna het allemaal een stuk ingewikkelder wordt. Iemand van zijn of haar eenzaamheidsprobleem af helpen is namelijk een tijdrovend en intensief proces. Een oudere met eenzaamheidsproblemen help je niet met een bingomiddag en een alleenstaande ouder in een sociaal isolement heeft meer nodig dan iemand om koffie mee te drinken. Merk je dat er sprake is van ernstige gevoelens van eenzaamheid? Schakel dan hulp in van een professional. Kaart het probleem bijvoorbeeld aan bij de zorgverleners die al betrokken zijn bij je kennis of vraag je wijkteam om raad.

De hulpen van Hulp in Gelderland zijn getraind in het signaleren van gevoelens van eenzaamheid bij cliënten en zetten vervolgens de benodigde stappen.