Maar wat ís eenzaamheid nou eigenlijk?

We voelen ons allemaal wel eens wat alleen. Meestal lossen we dit zelfstandig op, maar wat nou als je niet door hebt dat je eenzamer wordt? En als je het wel door hebt, wat nou als je niet weet wat je eraan kunt doen en niet over een netwerk beschikt waar je steun in kan vinden?

In de dagelijkse praktijk bij Hulp in Gelderland en de rol van Willeke van Aken rol als trainer en voorlichter bij verschillende belangenverenigingen rondom eenzaamheid, dementie en NAH, zien we de ware omvang van het probleem eenzaamheid. Eenzaamheid los je niet op door een bingoavond of even videobellen. Eenzaamheid is een serieus probleem met mogelijk grote gevolgen voor de gezondheid, dus hiermee moeten we zo snel mogelijk aan de slag. Dat begint bij bewustzijn en kennisverhoging, met als eerste de vraag, wat is échte eenzaamheid nou eigenlijk? We leggen je het uit in dit artikel.

Wat is eenzaamheid precies?

Menselijke interactie bestaat uit contact en/of verbinding. Tussen deze twee zit een fundamenteel verschil en daar gaat het vaak al fout. Iemand die eenzaam is kan prima naar de bakker gaan en een kort praatje maken met de eigenaar. Hij of zij kan prima de buurman begroeten in het voorbijgaan. Dit zijn weliswaar contactmomenten, maar de diepgang ontbreekt. Juist het gebrek aan deze diepgang, aan deze verbinding, is hoe mensen eenzaam worden. Met alle gevolgen van dien.

Als je last hebt van gevoelens van eenzaamheid, gaan de hersenen hier daadwerkelijk op achteruit. Zonder regelmatige, waardevolle contacten vergeet je langzaam maar zeker om gezichten te lezen en hoe normale interactie verloopt, wat het steeds lastiger maakt om er weer uit te komen. In de zoektocht naar die missende verbindingen maken mensen vaak fouten. Deze verbinding zoeken ze op de verkeerde plaats of de verkeerde manier. Ze gaan als het ware naar de bakker, maar vragen om een pond gehakt. De bakker verkoopt dit niet en de eenzame persoon gaat teleurgesteld weer naar huis. Hoe vaker dit gebeurt, hoe meer hij of zij zich terugtrekt en daarmee het probleem verergert.

Eenzaamheid heeft niet alleen mentale gevolgen, ook lichamelijk lijden mensen eronder. Wie eenzaam is, is geneigd om minder goed voor zichzelf te gaan zorgen. Het verhelpen van dit schrijnende probleem is daardoor niet alleen belangrijk vanuit menselijke compassie, maar ook in het kader van de volksgezondheid. Helaas is de manier waarop we dit nu aanpakken, hoe goed de intenties ook zijn, niet toereikend. Er is meer voor nodig.

In het volgende blog gaan we hier verder op in, op de manier waarop we nu met eenzaamheid omgaan, waarom dit niet werkt en wat we dan wél moeten doen.