Op weg naar een dementievriendelijk Arnhem

1 op de 5 mensen krijgt dementie. En omdat we steeds ouder worden, zijn er over twintig jaar naar verwachting meer dan een half miljoen mensen met dementie in Nederland. 70% van hen woont thuis, wat in lijn is met de wens vanuit de politiek, maar ook met de wensen van de persoon zelf en de vele mantelzorgers die dit voor hen mogelijk maken.

De gemiddelde duur van dementie is acht jaar, waarvan men de eerste zes jaar doorgaans thuis woont. In deze tijd wordt steeds meer gevraagd van de mantelzorgers, aangezien dementie progressief verloopt. Alzheimer Nederland zet zich er dan ook voor in om hen een dementievriendelijke samenleving te kunnen bieden. Dit begint bij inzicht in hun huidige situatie.

Enquête voor mantelzorgers

In opdracht van Alzheimer Nederland houdt Nivel elk jaar een enquête onder haar mantelzorgers. Daarin wordt onder andere gevraagd naar:

• Hoe men het zorgen voor iemand met dementie ervaart;
• Hoe men de ondersteuning uit het sociale netwerk ervaart;
• De professionele ondersteuning en zorgvoorzieningen waar men gebruik van maakt en hoe men deze ervaart.

Interessant aan de meest recente editie van deze enquête is dat deze vorig jaar is uitgevoerd in de periode van maart tot en met september. De resultaten laten dan ook duidelijk zien hoe zwaar de taak van mantelzorgers is, juist nu in coronatijd. Aan de hand van deze resultaten worden jaarlijks de vijf focuspunten vastgesteld waar mantelzorgers het vaakst aandacht voor vragen.

Van de 3577 mantelzorgers die de enquête invulden, woonden 89 in Arnhem, een van de gemeenten waarin Hulp in Gelderland actief is. Een gericht dementiebeleid op een zo lokaal mogelijk niveau draagt bij aan het welzijn van zowel inwoners met dementie als hun mantelzorgers. De Gemeente Arnhem vindt het belangrijk om hen een veilige omgeving te bieden waarin zij nog zo zelfstandig mogelijk kunnen meedoen en waarin hun mantelzorgers voldoende worden ondersteund.

Zowel landelijk als regionaal wordt dezelfde top drie van noodzakelijke professionele zorgverleners aangewezen: een casemanager dementie, hulp in de huishouding en thuiszorg. In Arnhem wordt 91% van de mensen met dementie door een casemanager ondersteunt, 51% beschikt tevens over een hulp in de huishouding en 39% maakt gebruik van thuiszorg.

De vijf focuspunten

Elk jaar resulteert de enquête in drie lijsten van vijf focuspunten, toegespitst op zorgverzekeraars, zorgkantoren en gemeenten. Deze punten worden uitgelicht in de focusbrieven die Alzheimer Nederland voor elk van deze doelgroepen opstelt. Voor gemeenten kwamen dit jaar de volgende punten naar voren:

1. Ondersteun mantelzorgers in de zorg voor hun naaste met dementie.
2. Maak en houd uw gemeente dementievriendelijk.
3. Langer meedoen voor mensen met dementie.
4. Werk samen in het regionaal netwerk dementie.
5. Maak een woonzorgvisie en creëer tussenwoonvormen.

Twee van deze punten zijn inmiddels volledig in het vizier van de Gemeente Arnhem, die door middel van een meerjarenplan werkt aan een dementievriendelijk Arnhem. Aan de hand van dit plan wordt binnen vijf jaar GOED omgegaan met mensen met dementie, waardoor zij zich vrij door de stad kunnen bewegen, zonder angst of onzekerheid.

In heel Nederland is nog veel te winnen op het gebied van langer mee kunnen doen, passende woonvormen wanneer thuis wonen niet meer kan en het ondersteunen van de mantelzorger door bijvoorbeeld dagbesteding en respijtzorg aan te bieden.

Een zinvolle dagbesteding op maat

Een zinvolle dagbesteding is van grote waarde voor mensen met dementie. Met name aan het begin van de ziekte zijn zij nog tot veel in staat en juist in deze fase helpt een dagbesteding hen om hun gevoel van eigenwaarde te behouden. Het programma “Restaurant Misverstand” heeft bijvoorbeeld mooi laten zien hoe dit mensen met dementie laat opbloeien, met als bijkomend effect dat hun mantelzorgers ook meer rust ervaren. Zinvol bezig kunnen zijn maakt het leven met dementie voor zowel degene die het heeft als zijn of haar naaste wat draaglijker. Deze dagbesteding moet dan wel echt afgestemd zijn op de fase van de ziekte waarin hij of zij zich bevindt. Het is daarom aan te raden om dagbestedingen en ontmoetingsactiviteiten op maat aan te bieden. Het bestuur van Alzheimer Nederland wisselt hierover graag van gedachten met de gemeente.

Zo zelfstandig mogelijk wonen

Ook de woonsituatie van iemand met dementie kan het best worden aangepast op de fase waarin hij of zij zich bevindt, waarbij het zo veel mogelijk kunnen behouden van zelfstandigheid leidend is. Beschermd maar zelfstandig wonen zou hier de meest ideale situatie zijn, waarbij mensen met dementie worden ondersteund om zo lang mogelijk in een inclusieve samenleving te blijven wonen. Ook hierover kan Alzheimer Nederland de gemeente ondersteunen, in samenwerking met de ketenregisseur en casemanagers.

Arnhem maakt enorme stappen om haar samenleving dementievriendelijk te maken. Willeke van Aken is namens Hulp in Gelderland betrokken bij dit project van Alzheimer Nederland regio Arnhem. Wij zien mooie kansen voor de Gemeente Arnhem om samen met ons en het professionele Netwerk Dementie de gemeente mee te nemen in het proces dat ook de mensen met dementie en hun mantelzorgers doorleven.